yaklaşımlarÖzkan YıkıcıPeroncu aşmazda Arjantin - Özkan Yıkıcı
yazarın tüm yazıları:

Peroncu aşmazda Arjantin – Özkan Yıkıcı

Yeniçağ podcastını dinleyin

Genelikle son dönemde dünya ile iyice koptuk. Dış konularda yazanlar dahi Ukrayna Suriye veya Rusya Türkiye eksenini kırmaları m ümkü n olmaayhacak haberlerle doludur. Halbuki Latin Amerikayı özellikle de solun mutlaka aradabir olsa da inceleyip yazması gerekir. Benzer Noeliberal ekonomi yanında seçimle gelen solun da deneğimleriyle geleceğe seçenekleştirme şansı da çıkması olasıdır. Gerçekten, son dönemde özellikle Kapitalizmin girdiği ikibinler krizlerinden sonra Latin Amerikada birçok ülkede seçimle hükümet olan solun hikayeleri oldukça kabarıktır. Benzer sıkıntılar da yaşandı. Kısgaçlarda kalınması ve dönüşüme gelen politikalar olmaması ise başarısızlıkları kaçınılmaz hale getirdi. Arjantin bunun en önemli kanıtıdır.

Son günlerde Arjantinde grevler yapılıyor. Protestolar oldukça yaygın. Başkanlık sarayının yanına protesto çadırları kuruldu. Finansman sermayesine karşı, ücret artırımlar, eflasyonun önlenmesi gibi talepler var. İMF ile olan anlaşmaları bozma çağırısı da genniş karşılık buluyor. Bu protestolar sağ bir yönetime değil merkezi sol Peronist yönetime karşı yapılıyor. Öyle bir sol peronist yönetim ki kendi içinde dahi çelişkileri çoktan açığa çıkan gerçeği ile birlikte yaşatılıyor. Dahası, geçen yıl yapılan ön seçimlerde yönetimdeki Peroncu sol kanat yenilginin olacağının net işaretlerini alıp senatodaki çoğunluğunu kaybeti.

Arjantinde grevler var. Grevler Peroncu sol yönbetime karşı gerçekleştiriliyor. Finans sermaye karşıtı İMF prokramının yok edilmesi ve güncel yaşamdaki eflasyon ile ücret artışı talepleri var. YOksuluk ve hayat pahalılığı tepkisi sol yönetime karşı protestoda sol sloganlar ve taleplerle olması da paradoksal gelme olasılığı da normaldır. Nitekim, son dönemde Arjantin yönetimindeki başkan Fernandes ile yardımcısı Bayan Krişner arasındaki çatlak büyüdü. Yardımcı istifa etti. Yine de Arjantin yönetimi İMF ile yeni bir anlaşma imzaladı. İşin tuhafı: günümüzdeki yaşanan kriz genel kriz etkisi kadar, ikibinonbeşte sağ Neolineral Mikranın yaptığı İMF anlaşmasının devamı olduğu gerçeği de var. Fernandes daha yönetime gelirken, pandemi nedeniyle sıkıştı. Korona salgınını iyi idare etse de ağırlığı ekonomiye daha bir yük getirdi. Sol yönetimdeki çelişkiler ve peronizmin sosyaldemokrat eksenden sola kayamaması sonucu krizler peşpeşe hem yyönetimde hem de ekonomide tavan yaptı. Bu gerevleri tırmandırdı.

Arjantin aşmazı kendi destekçisi sendikaları da ayağa kaldırdı. Halbuki Arjantin oldukça hem sermaye hem de sol bakımından çok deneğimlerle dolu. Kapitalist yapısına rağmen sol kooperatifçilik veya faprikaları kolektif çalıştırma deneğimleri uluslararası mahkemelerde ancak engelendi. Buda kapitalizmin “hediyesi” oldu. Yine Arjantin, ilk neoliberal deneğimlerden tutun, bu reçeteleri sokakta yırtan eylemleri de yaşadı. Demokratik güçlü siyasal duruşlar Peronist engeliyle siyasal partilerde sınırlandı. Peronculuk sonunda güçlü sosyalist hareketler oy düzeyinde güçlenemedi. Bunlar Peroncuların yönetime gelseler de sonunda uygulanan İMF reçeteleri nedeniyle kendilerini taşıyan örgütlerle karşı karşıya gelmelerini engeleyemedi. Bir de şu tesadüf var: Arjantin özellikle gıda ihracatında önemli bir ülke. Son yaklaşılmakta olan Gıda krizi nedeniyle de fiyatlar yükseldi. Fakat, oluşan borç sdoku ve İMF mali politika sonucu beklenen düzeyde ihracat refah getirmedi. Buna bir de Peronculuk tıkanış kriziyle ikilemler de olunca, ister istemez kitlesel destek de azaldı. Yetmedi, Protestolara dek konu gelişti.

Latin Amerika deneğiminde, son Penbe sosyalizimdeki durum hep böylesi tıkanışlarla yeniden kısır döngüye giriyor. Önemli bazı sosyal haklara karşın, uluslararası sermaye bağımlılığı ve devlet içi öteki güçlerin müdahale etme nedeniyle sol sadece hükümet ayağında tutunamıyor. Dahası, değişim ve dönüşüm yerine var olanla refah sağlama ve düzeltme politikaları tutmuyor. Ya direk Brezilyada olduğu gibi devletin öteki güçlrei sizi çeşitli oyunlarla yönetimden uzaklaştırıyor, veya seçimlerle dış direk müdahalelerle seçim kaybettirerek sildirtiyor.. Kurulan her geniş itifak ise verilen tavizlerle adeta sulandırılıp moral kırması da cabası. Arjantin ve şimdiden Şili bu seçilme itifak sonrası geri çekilmelerin kırılganlığı yaşanıyor. Arjantin yönetimi kendi içinde dahi ayrı telden çalmaya başladı. Bu giderek önümüzdeki seçimde yeniden Neoliberalere kapayı aralamaya başladı.

Arjantin her bakımdan incelenip takip edilmesi gereken ülkedir. Birçok deneğimle örnekleriyle doludur. Sol bakımdan da önemli zafiyetler kadar, toplumsal örgütlenmelerle kazanılan hakların da mesajlarıyla doludur. Onun için şun anda Arjantin solunun yaşadıkları, yarın başka ülkelerde de benzeriyle karşı karşıya gelmemiz mümkündür. Sosyalizmin adını dahi koymaktan kaçan sol Peronizim, Neolibralizmin üstüne sosyal sos koymakla dğeişim sağlanamayacağının da acı yaşanan gerçeğini tarihe yeniden yazdı.

 

- Advertisement -spot_img
- Advertisement -spot_img
5,999BeğenenlerBeğen
796TakipçilerTakip Et
1,253TakipçilerTakip Et
216AboneAbone Ol

yazılar

Yeniçağ Podcastını dinleyin