yaklaşımlarÖzkan YıkıcıReferanduma günler kala şili - Özkan Yıkıcı
yazarın tüm yazıları:

Referanduma günler kala şili – Özkan Yıkıcı

Yeniçağ podcastını dinleyin

Şili günler sonra yeni anayasa referandumu gerçekleşecek. Önemli sosyal patlamalr, peşinden seçinler ve sol adayın kazanmasıyla süren gelişmeler, oluşturulan yeni kurucu anayasa meclisinin hazırladığı anayasa da önümüzdeki günlerde referanduma taşınıyor. Oldukça önemli bıçak sırtı gelişmelerle konu sonucu net değildir. Başlangıçta kurucu meclisin anayasası evet ohyunun önemli çoğğunlukta olduğu görülüyordu. Fakat, son günlerde özellikle birleşen sağın oluşturduğu soru işaretleri ve korkular artık sonucun net olmadığı kamuoyu sonuçlarına gelindi. Önümüzdeki hafta sonu beklenen referandum oldukça önemli merrakla ve kuşkuyla beklenmektedir.

Şili  yakın tarihi ile dünyada hep gündem olmaya devam ediyor. Alyendenin sosyalizme barışçıl geçiş deneğimi, darbeyle Pinoşet dönemi ve ilk neoliberalşemenin kurumsallaştığı ülke. Pinoşet diktetörlüne karşı oluşturulan sivil toplum direniş hareketleri, darbe sonrası gelişmelerle de epey dönemde izlenen ülke oldu. Son yıllarda, başlayan öğrenci hareketleriyle devamında öteki demokratik örgütlerin desteği sonucu ülke ikili seçime girdi. Hem anayasa değişimi hem de genel seçimler yapıldı. Kurulan Pinoşet anayasasını değiştirme meclisi oldukç önemli demokratik ilkelerle oluşan metni hazırlayıp tartışmaya sundu. Başkanlık seçimini ise sol aday kazandı. Tüm bunlar Şilinin yeni demokratik anayasayı da kabulenipn ülkenin faşist anayasadan demokratik ülke konumuna gelmesinin taşlanmasıyla sonlanması beklentisi oluştu. Fakat, siyaset düz bir çizgi değildir. Örgütsel konum ve probaganda etkenleri bazen kitlelerin korku veya belirsizliğine oynamayı da becerme gibi başka bir gerçek vardır.

Şili yeni anayasası gerçekten demokratik çok ynlü ilkelere sahiptir. Yerli hakların ilk defa yer verilmesi, kamulaştırma, öteki kesimler ki başta kadınlarla alakalı madeler vardır. Bu ayni zamanda, geniş çerçevedeki demokratik kuralların da karşı tarafın kitleleri vuracak korku veya etnik düşüncelerine de hitap etme şansını oluşturuyor. Öncelikle Şili sağı tartışmalar içinde şu kuralı işletmeye başladı: Anayasanın tümü değil de eski anayasada düzenleme yapılarak yapılmasının daha iyi olduğunu probagandasını etkili şekilde yapıyor. Bu biraz da bazı madelerdeki kuşku ve korku nedeniyle de tümden değil de ayar yapılma sınırının karşılık bulmasına neden oldu. Ayrıca, bazı madelerdeki tereddütleri korkuya çevirdi. Bir de sistemin değiştirilmesinden korkuyla probaganda yapıp var olanın savunulma düşüncesini iyi kulanıyorlar. Sermayenin gücü ve yaygın medya desteği de bunu besledi.

Özellikle yeni kurumsallaşma ile ne olacağı sorularıyla kitlesel korkular iyice kulanılarak karşılık veya tereddüt buluyor. Hat ta sağlıktaki kamusalaşmayı dahi tümden kamusal eğitim ve sağlığın sakıncalı olacağı ifadeleri yalanlarla süsletilerek iyice kitlelere sunuluyor. Yerli halkayrımı ile etnik bakışla onların eşit olmaları sorgulanıyor. Kadın konusuna din damıtılarak eleleştiriler gerçekleştiriliyor. Bunlar bir anlamda Şilideki tereddütleri artırıyor. Birtakım insanların sandığa gitmesini engelemeğe çabalanıyor. Sistemin yanlış olduğunu, aksaklıkların bazı düzenlemelerle gerçekleştirilmesiyle iyileştirileceği tavrı da endişe ve belirsizliklerde karşılık bulması doğaldır. Karşıtlarının Komonist olup mülkiyete karşı olduklarını, kamusallaştırma ile kendi mülkklerinin de alınacağı yalanı da korku yaratmaya yetiyor. Özellikle orta sınıf ve küçük burjuvalarda ikilem yaratmaya yetiyor.

Sol bunları karşılarken, bir kısım sosyaldemokratlar anayasanın geniş olduğunu, daha az değişimle kitleleri yatıştırma geri çekilişle aslında çatlaklık da yaratıldığı anlaşılıyor. Bu arada yeni lider Boreks sosyalist sol söylemle seçimi kazanırken, verdiği vazı tavizler sonucu da kuşkular yaratması bu anayasa konusundaki psikolojik olumsuzluğa neyazık katgı oluşturdu. Yine de Şilide probaganda kırann kırana geçiyor. Sonucun ne olacağı merak konusu. Ancak, tarihi gerçek, sermaye sınıfının yalan ve korkutmayla, kitlelerin sistemsel değişim duygusuna sistem içi düzenleme ile psikolojik moral tatmini sonucu bize yebi bir tarihi gerçek dersi yazdırtacağına karşılık veriyor.

Şilide önümüzdeki günlerde anayasa referandumu gerçeklecşecek. Siyasal muhalefetin sokak gücüyle gelişen sürecin sonunda oluşan koşullarla hazırlanan anayasa şimdi yeniden refaranduma gönderiliyor. Bu durum sokak sıcaklığının bazı zaferlerle belirli yere gelerek yaratığı rehavetin ve bazı durumların arşı saldırıyla unutturulması sonucu son anayasa girişimi oldukça bıçak sırtında kalıyor. Bu ister istemez propagandadaki güç denklemi ve kitlesel psikolojik hatlarınb önemini yeniden acı dersle bize işareat ediyor. Değişimdeki bazı korkuların hele de süreç içinde olmayanlarda epey etki yaptığı da kesin. Bu şili anayasasının mücadeleyle oluşturulan ve Y.79 oyla seçilen parlementonun hazırladığı gerçekten demokratik anayasa şimdi halka sunuluyor. Budenli etkin katılımla kurulan meclisteki oluşturulan metin, ufak kırılganlıkların ve bazı demokratikleşmelerin hala hazımlanmaması sonucu dünyanın en demokratik anayasasının halk tarafından ret edilme ihtinaliyle de karşılaşıyor. Bu gelişmeleri doğru okuyup  sadece lafazanlıkla laf söylemenin neden karşılığının sıfır olduğunu da varsınn Kıbrıslılar anlasın.

- Advertisement -spot_img
- Advertisement -spot_img
5,999BeğenenlerBeğen
796TakipçilerTakip Et
1,253TakipçilerTakip Et
217AboneAbone Ol

yazılar

Yeniçağ Podcastını dinleyin